Khi trẻ bị “táo sắt” ghé thăm, ba mẹ cần hết sức kiên nhẫn đó nha! Không nên lạm dụng các loại thuốc nhuận tràng hay biện pháp thụt tháo cho tác dụng nhanh nhưng để lại nhiều tác dụng phụ. Thay vào đó, ba mẹ cần xây dựng chế độ ăn hợp lý, thay đổi các thói quen có ảnh hưởng xấu để giúp bé đi tiêu dễ dàng hơn.
.png)
Nguyên tắc xây dựng thực đơn cho người táo bón
4 nguyên tắc xây dựng thực đơn không thể bỏ qua cho người táo bón
Những nguyên nhân gây ra táo bón thường gặp như: Chế độ ăn uống, sinh hoạt, các bệnh lý về hậu môn – trực tràng, tác dụng phụ của một số loại thuốc…
Vì vậy, xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh góp phần làm giảm, ngăn ngừa táo bón tại nhà được rất hữu hiệu, một số nguyên tắc cần chú ý:
- Tăng chất xơ: Theo hiệp hội Tim mạch Kỳ, mỗi ngày cơ thể cần trung bình 25g chất xơ đối với người lớn và 14 – 31g đối với trẻ nhỏ. Chất xơ bao gồm chất xơ hòa tan (chứa nhiều trong các loại rau có độ nhớt như rau đay, mồng tơi…) và không hòa tan (có trong vỏ của các loại quả, hạt khô,…). Trong đó, chất xơ hòa tan tạo môi trường lý tưởng cho lợi khuẩn đường ruột phát triển, làm mềm phân. Chất xơ không hòa tan làm tăng khối lượng phân, kích thích ruột co bóp để bài tiết ra ngoài nhanh hơn.
- Ưu tiên món luộc: Các món luộc, hấp giữ lại nhiều vitamin, khoáng chất và dễ tiêu hóa hơn so với các món ăn nhiều giàu mỡ, từ đó ngăn ngừa, cải thiện bón hiệu quả hơn.
- Chọn thực phẩm dễ tiêu hóa: Những thực phẩm này thường có thời gian tiêu hóa ngắn và dễ hấp thu. Điều này giúp cho hệ tiêu hóa khỏe mạnh, hoạt động hiệu quả hơn. Ngoài ra, thức ăn dễ tiêu hóa giúp thời gian phân ở trong đại tràng ngắn, tránh việc phân khô cứng do đại tràng hấp thu nước quá nhiều. Một số thực phẩm dễ tiêu hóa như sữa chua, khoai lang, bơ, chuối…
- Tránh thực phẩm dễ gây táo bón: Các loại thực phẩm nhiều giàu mỡ, các loại thịt đỏ, quả có vị chát (chứa nhiều tanin) như ổi xanh, chuối xanh, hồng xiêm…gây khó tiêu hóa, làm tình trạng táo bón nghiêm trọng hơn.
Một số món vàng không thể thiếu trong thực đơn cho người bị táo bón
Để cải thiện và phòng ngừa táo bón hiệu quả, bạn không nên bỏ qua những thực phẩm “vàng” dưới đây:
Rau dền
Trong 100g rau dền tươi có chứa 1.3g chất xơ và nhiều vitamin, khoáng chất khác. Nhờ lượng chất xơ dồi dào, nó rất thích hợp dùng cho những người bị táo bón. Có nhiều loại rau dền như dền đỏ, dền cơm và dền gai, trong đó, dền đỏ có công dụng tốt hơn 2 loại còn lại.
Rau dền được dùng nhiều trong các bữa ăn hàng ngày. Để chế biến, bạn chỉ cần luộc chín, sau đó trộn chung với dầu vừng và ăn cùng cơm.
Với trẻ trong độ tuổi ăn dặm, bạn xay nhỏ rau và nấu chung với các món cháo, bột để tạo thành món ăn thơm ngon và giúp con hết táo bón.
Lưu ý: Những người bị sỏi thận, gout hạn chế sử dụng vì rau dền chứa nhiều axit Oxalic. Rau dền nấu chung với ba ba gây ngộ độc.
Súp lơ
Súp lơ là loại rau rất giàu chất xơ, rất phù hợp cho người táo bón
Súp lơ có hai loại gồm: súp lơ xanh và trắng, trong đó, súp lơ xanh giàu dưỡng chất hơn. Cứ 100g súp lơ thì có 2,6g chất xơ, trong đó, đa phần là chất xơ hòa tan. Nhờ thế, ăn nhiều loại rau này giúp phân mềm, xốp và dễ đi ngoài. Súp lơ còn chứa nhiều omega 3, vitamin C, K và các chất chống oxy hóa giúp cơ thể khỏe mạnh.
Bạn có thể chế biến súp lơ thành các món luộc, hấp để giữ lại tối đa hiệu quả của nó.
Với trẻ, bố mẹ có thể luộc hoặc nấu thành các món cháo, súp để kích thích bé ăn nhiều hơn.
Lưu ý: Không nên cắt súp lơ trước khi rửa hoặc nấu quá chín vì sẽ làm mất dưỡng chất.
Khoai
100g khoai lang tươi chứa 5.3g chất xơ, 70mg Magie (Magie có tác dụng giữa nước trong lòng ruột). Nhờ thế, phân sẽ mềm, xốp và không bị khô cứng.
Để cải thiện tình trạng táo bón, bạn xay nhỏ khoai lang, vắt lấy nước cốt uống trực tiếp trong 2 – 3 ngày. Ngoài ra, ăn khoai lang luộc/hấp thường xuyên có công dụng phòng ngừa bệnh hiệu quả.
Cha mẹ có thể cho bé ăn khoai lang từ 6 tháng tuổi (độ tuổi bắt đầu ăn dặm). Một số món ăn phù hợp với trẻ từ khoai lang như cháo khoai lang bí đỏ, khoai lang xay nhuyễn cùng sữa…
Lưu ý: Không ăn khoai lang lúc đói vì sẽ gây đầy hơi chướng bụng.
Rau mồng tơi
Rau mồng tơi chứa rất nhiều chất xơ hòa tan, giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột và làm mềm phân. Không chỉ thế, chất nhầy trong rau mồng tơi còn giúp việc bài tiết phân trơn tru, dễ dàng hơn.
Rau mồng tơi thường được chế biến làm các món canh hàng ngày như mồng tơi luộc, canh mồng tơi nấu với ngao. Bạn nên dùng lửa lớn khi nấu và không để rau chín quá kỹ sẽ làm mất nhiều dưỡng chất. Trẻ em có thể ăn rau mồng tơi ngay khi bắt đầu ăn dặm (6 tháng tuổi) vì đây là loại rau khá lành tính. Mẹ xay nhuyễn rau mồng tơi rồi thêm trứng, thịt bò, hải sản…vào nấu cháo hoặc bột. Với trẻ lớn hơn, mẹ cho bé ăn rau cùng cơm như người lớn nhưng cắt nhỏ để con dễ ăn hơn.
Lưu ý: Những người bị sỏi thận, gout hạn chế sử dụng vì rau mồng tơi chứa nhiều axit Oxalic
Quả mọng
Quả mọng chưa nhiều chất xơ, nước nên cải thiện hiệu quả tình trạng phân khô cứng do thiếu nước
Các loại quả mọng là nguồn cung cấp chất xơ, vitamin và khoáng chất dồi dào cho cơ thể. Ngoài ra, chúng còn chứa rất nhiều nước nên cải thiện hiệu quả tình trạng phân khô cứng do thiếu nước. Một số loại quả mọng quen thuộc như dâu tây, bưởi, cam, dưa hấu…
Với các loại quả mọng, bạn có thể ăn trực tiếp hoặc ép nước. Tuy nhiên, thực đơn cho người táo bón nên ưu tiên ăn trực tiếp thay vì ép nước để tận dụng triệt để lượng chất xơ có trong trái cây. Với trẻ nhỏ, bạn hãy cắt ra từng miếng nhỏ để con dễ ăn, tránh bị hóc.
Lưu ý: Bạn chú ý chọn trái cây có nguồn gốc rõ ràng, không sử dụng chất bảo quản hoặc thuốc bảo vệ thực vật để bảo vệ sức khỏe, ngăn ngừa ngộ độc.
Bơ
Cứ 100g bơ sẽ có 7g chất xơ hòa tan, chiếm ⅓ lượng chất xơ cơ thể cần trong ngày. Ngoài ra, quả bơ còn chứa nhiều chất béo lành mạnh và các vitamin giúp tăng cường sức khỏe, nâng cao hệ miễn dịch.
Bơ chế biến được rất nhiều món ăn như salad, ăn trực tiếp, làm sinh tố. Tuy nhiên, những người bị táo bón không nên sử dụng bơ chung với đường, sữa vì đường lactose thường gây đầy bụng, khó tiêu. Khi cho trẻ nhỏ ăn bơ, mẹ nên nghiền nát và cho con ăn trực tiếp.
Lưu ý: Bơ là loại quả giàu dinh dưỡng và hàm lượng calo rất cao. Mỗi ngày, bạn chỉ nên ăn 1 – 2 quả bơ để tránh bị tăng cân.
Kiwi
Ngoài vitamin và khoáng chất, kiwi còn cung cấp cho cơ thể pectin và actinidin. Pectin là chất xơ hòa tan có tác dụng làm mềm phân, kích thích tiêu hóa bằng cách thúc đẩy lợi khuẩn phát triển. Actinidin tăng cường tiêu hóa protein có trong thịt, trứng, sữa và ngũ cốc. Nhờ đó, bổ sung kiwi hàng ngày rất tốt cho những người bị táo bón mạn tính, hay bị đầy hơi, khó tiêu.
Kiwi rất thích hợp để làm trái cây tráng miệng sau bữa ăn. Vì kiwi có vị ngọt, chua nhẹ nên thích hợp với các bé trên 8 tháng. Với các bé đã có tiền sử dị ứng hoặc phát ban trước đó, mẹ chỉ nên cho con ăn kiwi từ 12 tháng, ăn từng chút một để kiểm tra xem con có bị dị ứng hay không.
Lưu ý: Do hàm lượng oxalate cao nên kiwi không phù hợp với những người bị sỏi thận, sỏi mật, gout.
Chuối
Trung bình 1 quả chuối chứa 3g chất xơ và 3,6g kali. Trong đó, chất xơ tăng khối lượng và làm mềm phân, kali tăng nhu động ruột để nhanh chóng tống chúng ra ngoài. Ngoài ra, ăn chuối mỗi ngày còn gia tăng lợi khuẩn Bifidobacteria, giảm các triệu chứng đầy hơi, khó tiêu.
Chuối là loại quả dễ tìm và thích hợp làm các món tráng miệng. Những người bị táo bón nên lựa chọn chuối chín vì khi xanh, nó chứa lượng lớn tanin gây khó tiêu, chướng bụng. Tuy nhiên, bạn chỉ nên ăn 1 – 2 quả/ngày do lượng đường trong chuối chín khá cao. Loại quả này rất thích hợp cho bé mới bắt đầu tập ăn dặm, mẹ nên cắt miếng nhỏ hoặc nghiền nát để bé không bị nghẹn.
Lưu ý: Bạn không nên ăn chuối khi đói vì sẽ bị đầy hơi, chướng bụng.
Táo
Trong 100g táo chứa 2.4g chất xơ, gồm 64% chất xơ không hòa tan và 32% hòa tan. Nhờ thế, ăn táo có công dụng tăng khối lượng phân, kích thích đại tràng co bóp để tống phân ra ngoài. Theo công bố trên tạp chí dinh dưỡng Hoa Kỳ, những phụ nữ thường xuyên ăn táo có nguy cơ bị táo bón thấp hơn 13 – 22% so với thông thường.
Khi ăn táo, bạn nên ăn cả vỏ bên ngoài vì phần này chứa rất nhiều chất xơ. Với trẻ nhỏ chức năng nhai chưa hoàn thiện, mẹ có thể cắt nhỏ hoặc cho bé uống nước ép táo.
Lưu ý: Bạn hãy chọn táo có xuất xứ rõ ràng và rửa thật sạch trước khi dùng vì đây là loại quả có dư lượng thuốc trừ sâu cao. Bạn cũng không nên ăn hạt táo vì có thể gây ngộ độc.
>>> XEM THÊM: Dành cho phụ nữ mang thai và cho con bú
